Skip to content

Biografia

Krótka notkaBiografia pełna
Stanisław Kopystyński (1893r. – 1969r.) – artysta i pedagog, absolwent Krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych z pracowni Jacka Malczewskiego i Stanisława Dębickiego. Związany przed wojną z Jarosławiem, następnie z Wrocławiem, gdzie wraz z prof E. Geppertem tworzył Państwową Wyższą Szkołę Sztuk Plastycznych. Samodzielnie założył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych. W uznaniu zasług pedagogicznych i osiągnięć artystycznych Stanisława Kopystyńskiego szkoła nosi jego imię.
Artysta tworzył portrety, martwe natury i pejzaże w technice olejnej i akwarelowej. Mniej znane są jego prace graficzne inspirowane mitologią, Biblią i architekturą sakralną południowo-wschodniej Polski. Liczne prace artysty znajdują się w kolekcjach muzealnych Wrocławia, Jarosławia oraz w kolekcjach prywatnych w kraju i za granicą.

Okres jarosławski:

Stanisław Kopystyński urodził się w Jarosławiu 7 września 1893 roku. Jego ojciec, Piotr, był wieloletnim członkiem Rady Miasta Jarosławia i budowniczym o patriotycznej przeszłości powstańca 1864 roku. Matka Bronisława, z domu Ponikło, była nauczycielką, a przede wszystkim troskliwą opiekunką gromadki sześciorga rodzeństwa. Stanisław wychowywał się w żeńskim gronie pięciu sióstr, bowiem jedyny brat zmarł jeszcze przed jego narodzeniem.
Po ukończeniu Gimnazjum Klasycznego w 1911 r. opuścił Jarosław, by za namową ojca podjąć studia prawnicze na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po trzech latach porzucił je, by tym razem w zgodzie z zamiłowaniami, rozpocząć studia na Akademii Sztuk Pięknych pod okiem Jacka Malczewskiego, a następnie Stanisława Dębickiego.
Zachował się indeks zdolnego ucznia z kolejnymi wpisami Jacka Malczewskiego : „Nagroda konkursowa za wykonanie aktu Kraków 14 XII 1912”; „Nagroda Konkursowa na Wystawie medal brązowy Kraków 27 VI 1913”; „Nagroda Konkursowa na wystawie medal srebrny Kraków 27 VI 1914”.
W 1914 r. armia austriacka upomniała się o studenta, któremu przyszło przemierzać Europę na froncie bałkańskim, włoskim i rosyjskim. Jako kapitan artylerii lekkiej, doznawszy urazu głowy, został zwolniony z dalszej służby i w 1917 r. mógł wrócić na uczelnię. W tym samym roku Kopystyński wystąpił ze swoim obrazem pierwszy raz publicznie, w warszawskiej Zachęcie na ogólnopolskiej wystawie „Polonia”. Obraz ten, pod nazwą „Giewont Powstały” był aluzją do walk legionowych na Wołyniu, którego krajobraz znał z własnych przeżyć wojennych.
Kontynuując studia podjął pracę pedagogiczną w Pierwszej Szkole Realnej i w Gimnazjum im. A. Witkowskiego w Jarosławiu. I znowu przyszło mu przerwać studia. Według przekazów rodzinnych, w 1919 r. wziął udział w oswobadzaniu Lwowa, a w 1920 r. w obronie Warszawy.
W 1921 r. młody artysta po ukończeniu studiów, już żonaty z Jadwigą, z domu Jackowską, powrócił do Jarosławia, gdzie dał się poznać jako sprawny organizator życia kulturalnego. Nie mogąc utrzymać rodziny ze sprzedaży swych dzieł malarskich i graficznych, Kopystyński podjął pracę pedagogiczną w Państwowym Liceum Budownictwa, w którym przyszło mu pełnić funkcję dyrektora przez 25 lat.
W tym czasie wstąpił do Związku Plastyków Okręgu Krakowskiego, bardzo dużo malował techniką olejną i akwarelową, a także doskonalił się w grafice. Dorobek swój pokazywał na wystawach w Krakowie (1922 r.), Lwowie (1924 r.), Warszawie, gdzie uczestniczył w międzynarodowych wystawach drzeworytu, a w Zakopanem (1938 r., 1939 r.) w wystawach pejzażu górskiego.
Tradycyjne, realistyczne malarstwo przedstawieniowe, inspirowane krajobrazem i architekturą, pełne harmonii i spokoju uwidacznia wpływy mistrzów, z pracowni których wyszedł. Powstały wtedy liczne pejzaże zdradzające rozmiłowanie w przyrodzie, której piękno utrwalał najpierw w akwarelowych szkicach, a następnie temat opracowywał w oleju na płótnie lub desce. Artysta piękno przyrody utrwalał chętnie na fotografiach, na których można odnaleźć te same tematy. Z okresu jarosławskiego pochodzą też portrety i akty, do których modelki sprowadzał z Krakowa. W grafice inspirowanej mitologią, Biblią i architekturą sakralną południowo-wschodniej Polski posługiwał się głównie techniką drzeworytu, akwaforty i akwatinty.
Pobocznym zajęciem zarobkowym było projektowanie witraży i malowanie fresków w kościołach. Pierwszą poważną pracą dekoracyjno – kościelną było wykonanie polichromii w kościele parafialnym w Zduńskiej Woli, według projektu profesora Krakowskiej ASP, Zdzisława Gedliczki. Cierpiąc na częściowy paraliż po wylewie, Gedliczka bohatersko malował kolejne kartony z postaciami świętych, ale niestety nie doczekał końca realizacji i część prac projektowych spadła na Stanisława Kopystyńskiego.
Po latach artysta z żalem oceniał okres jarosławski jako „jałowy”. Czuł się jakby na artystycznym wygnaniu, z dala od życia krakowskiego centrum. W pamiętniku pisał: „nie czułem współzawodnictwa, tak jak czułem je potem we Wrocławiu”.
W 1939 r. Stanisław Kopystyński został powołany do wojska i mianowany Komendantem Obrony Przeciwlotniczej Jarosławia. W następnych latach odegrał ważną rolę w tworzeniu podziemnego nauczania, będąc łącznikiem pomiędzy tajnym kierownictwem okręgu jarosławskiego a kuratorium w Krakowie. Po wojnie został mianowany dyrektorem Liceum Budowlanego, które organizował od podstaw. Obecnie, w uznaniu zasług dla Jarosławia, jedna z ulic w tym mieście nosi jego imię.

Okres wrocławski:

Już w 1946 r. za namową prof. E. Gepperta przeniósł się wraz z żoną i dwójką dzieci do Wrocławia, by współorganizować nowo powstałą uczelnię P.W.S.S.P (dzisiejszą ASP). Wziął na siebie obowiązki między innymi przeprowadzenia rekrutacji na pierwszy rok studiów poprzedzonej prowadzeniem kursów przygotowawczych.
W 1947 r. udało mu się nakłonić Ministerstwo Kultury i Sztuki do utworzenia we Wrocławiu Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych. Został pierwszym dyrektorem nowej szkoły przez pierwsze trzy lata, a następnie wieloletnim, uwielbianym przez młodzież pedagogiem. Dziś szkoła nosi jego imię i rokrocznie ogranizuje uroczystość z okazji dnia patrona.
Był też wykładowcą na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej i Szkole Inżynieryjnej NOT. Piastował też różne funkcje we wrocławskim oddziale Polskiego Związku Artystów Plastyków. Umiejętnie łączył pracę nauczyciela z własną twórczością.
W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych ubiegłego wieku, wyraźnie przebudował styl artystycznej wypowiedzi, zbliżając się do impresjonizmu i wyrosłemu na jego gruncie dywizjonizmu. Temat prac olejnych często jest budowany za pomocą dużych plam, obwiedzionych konturem, z dbałością o równowagę tonalną i czytelność dzieła.
W okresie wrocławskim prace artysty pokazywane były na licznych wystawach indywidualnych i zbiorowych w całym kraju i trafiały do zbiorów muzealnych Wrocławia, Legnicy, Przemyśla, Rzeszowa, Lwowa i Drezna.
Za pracę pedagogiczną, społeczną i artystyczną został wyróżniony Złotym Krzyżem Zasługi, Krzyżem Ofierskim Orderu Odrodzenia Polski i wieloma innymi odznaczeniami.
Wielkim sukcesem była jubileuszowa wystawa w Muzeum Śląskim, z okazji 50-lecia pracy twórczej w 1967 r. Na wernisażu prezes oddziału PZAP, Andrzej Will, wręczył artyście dokument o nagrodzie ministra. W pamiętniku Kopystyński wspominał o trudnościach w przygotowaniach do tej wystawy z powodu utraty sił, postępującej choroby i parokrotnych pobytów w szpitalu.
Boleśnie przeżył też tragiczną śmierć trzech przyjaciół malarzy w krótkich odstępach czasu. W lipcu ’67 r. zginął w wypadku Stanisław Pękalski, rektor PWSSP, w sierpniu zmarł docent Marian Wójciak oraz Stefan Nawarra, wybitny plastyk, towarzysz z liceum od początku istnienia szkoły. Zawał serca i kolejny pobyt w szpitalu, gdzie odwiedzali go prof. Geppert, dyr. Krysztofik, przyjaciele z „Grupy 8 ”, z którymi współuczestniczył w wystawach, nie odebrały jeszcze nadziei na dalszą pracę.
W okresie rekonwalescencji, a nawet w klinice przy ulicy Pasteura, powstały kolejne szkice i prace olejne, niestety ostatnie w pracowitym życiu artysty, który zmarł 25 maja 1969 r.
Wspomnieć należy o wystawach pośmiertnych: Stanisław Kopystyński 1893 – 1969 Malarstwo i Grafika Wrocław 1970 r.; Wystawa Malarstwa Stanisława Kopystyńskiego Jarosławiec 1971 r.; Wystawa Artystów Ziemi Jarosławskiej Rzeszów 1982 r.; a w 1984 r., 15 rocznicę śmierci retrospekcyjna wystawa we wrocławskim Biurze Wystaw Artystycznych.